علت و رفع چکه کردن آب از دوش و دیگر شیرآلات
18 مه
0 نظر
8 بازدید
چکه کردن آب از دوش یا دیگر شیرآلات یکی از مشکلات رایج در سیستم‌های لوله‌کشی منازل و اماکن اداری است که در نگاه اول ممکن است جزئی به نظر برسد اما در واقع می‌تواند نشانه‌ای از خرابی قطعات داخلی، رسوب‌گرفتگی یا افت کیفیت آب‌بندی باشد. این پدیده نه‌تنها باعث هدررفت مداوم آب و افزایش هزینه‌ها می‌شود بلکه در صورت بی‌توجهی می‌تواند به خوردگی، زنگ‌زدگی و آسیب‌های جدی‌تر در ساختار شیر یا اتصالات منجر گردد.
دلایل چکه کردن آب از دوش و دیگر شیرآلات:
چکه کردن آب معمولاً به دلیل وجود اختلال در یکی از اجزای داخلی شیر یا سردوش ایجاد می‌شود. شناخت دقیق علت، نخستین گام برای رفع اصولی این مشکل است.
- خرابی واشر (واشر آب‌بندی):
یکی از شایع‌ترین دلایل چکه کردن شیرآلات، فرسودگی واشر لاستیکی یا سیلیکونی است. واشر وظیفه دارد فضای بین قطعات فلزی را آب‌بندی کند تا آب از محل اتصال نشت نکند. در اثر استفاده مداوم، فشار زیاد یا تغییرات دمایی، واشر خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد و به‌تدریج باعث عبور قطرات آب می‌شود. تعویض به‌موقع واشر می‌تواند در اکثر موارد مشکل را برطرف کند. - خرابی یا فرسودگی کارتریج در شیرآلات اهرمی:
در شیرآلات اهرمی، کنترل جریان و دما توسط قطعه‌ای به نام کارتریج انجام می‌شود. اگر کارتریج دچار ترک، رسوب‌گرفتگی یا آسیب مکانیکی شود آب‌بندی داخل شیر ناقص شده و چکه ایجاد می‌گردد. معمولاً با تعویض کارتریج می‌توان عملکرد اولیه شیر را بازگرداند. توصیه می‌شود از کارتریج‌های باکیفیت و مقاوم در برابر رسوب استفاده شود. - رسوب‌گرفتگی در قطعات داخلی:
در مناطقی که سختی آب بالاست (میزان کلسیم و منیزیم زیاد است)، ذرات معدنی درون شیرآلات و سردوش تجمع می‌یابند و به‌مرور زمان مانع بسته شدن کامل مجرای آب می‌شوند. نتیجه، چکه‌های ریز ولی مداوم است. استفاده از سرکه سفید، محلول‌های رسوب‌زدا یا فیلتر تصفیه آب ورودی می‌تواند این مشکل را کاهش دهد. - فشار بیش از حد آب:
زمانی که فشار شبکه آب شهری بیش از حد استاندارد باشد فشار وارد شده به قطعات داخلی شیر افزایش یافته و باعث تغییر شکل یا از جا درآمدن آب‌بندی‌ها می‌شود. نصب شیر فشارشکن در ورودی لوله‌ها، یکی از روش‌های علمی برای جلوگیری از این نوع چکه‌ها است. - فرسودگی یا زنگ‌زدگی قطعات فلزی:
در شیرآلات قدیمی تماس مداوم با آب و اکسیژن باعث اکسید شدن و زنگ‌زدگی قطعات داخلی می‌شود. این خوردگی باعث ناهمواری در محل تماس قطعات شده و مانع بسته شدن کامل مجرا می‌گردد. استفاده از شیرآلات برنجی یا استیل ضدزنگ با آبکاری مقاوم تا حد زیادی از این مشکل جلوگیری می‌کند. - نصب یا آب‌بندی نادرست:
اگر شیرآلات یا دوش در زمان نصب به‌درستی تراز یا آب‌بندی نشده باشند حتی در حالت سالم نیز ممکن است در محل اتصالات چکه مشاهده شود. استفاده از نوار تفلون با کیفیت، اتصالات استاندارد و نصب تخصصی توسط تکنسین ماهر، اهمیت زیادی در جلوگیری از نشتی دارد. - خرابی شیلنگ یا اتصالات جانبی:
در برخی موارد چکه از خود دوش نیست بلکه از شیلنگ یا محل اتصال آن به دیوار یا سردوش نشأت می‌گیرد. ترک‌های ریز روی بدنه شیلنگ یا شل شدن مهره‌ها می‌تواند باعث نشت ناچیز اما مداوم آب شود. بررسی دقیق مسیر آب از منبع تا خروجی برای تشخیص این موارد ضروری است.
روش‌های تشخیص منبع چکه آب از دوش و شیرآلات:
پیش از هرگونه تعمیر لازم است منشأ اصلی چکه آب شناسایی شود. گاهی آب از محلی نشت می‌کند که در نگاه اول مشخص نیست و اشتباه در تشخیص می‌تواند باعث تعویض قطعات بی‌دلیل یا حتی آسیب بیشتر شود.
- بررسی چکه پس از بستن کامل شیر:
در اولین گام، شیر را کاملاً ببندید و چند دقیقه صبر کنید.
اگر چکه از سردوش ادامه دارد، به احتمال زیاد کارتریج یا واشر داخلی خراب است.
اگر چکه بعد از چند دقیقه قطع شود معمولاً آب باقیمانده در شیلنگ یا سردوش تخلیه شده و مشکلی وجود ندارد.
این آزمایش ساده به شما می‌گوید آیا نشت دائمی است یا موقتی. - بررسی محل دقیق ریزش قطرات:
با استفاده از دستمال خشک یا دستمال کاغذی تمیز مسیر آب را از بالا به پایین دنبال کنید.
اگر بالاترین نقطه خیس، محل اتصال شیلنگ به دیوار باشد پس نشت از اتصالات است.
اگر فقط از سردوش قطرات می‌افتد پس مشکل در کارتریج یا واشر انتهایی شیر است.
اگر آب از بدنه شیر یا محل اهرم خارج می‌شود پس احتمال ترک یا شکستگی داخلی وجود دارد. - باز کردن و بررسی سردوش:
در سردوش‌های چند حالته رسوب‌گیری در منافذ یا محل اتصال باعث بازماندن مسیر آب می‌شود.
سردوش را باز کرده و درون آن را با سرکه سفید یا محلول ضد‌رسوب تمیز کنید.
در صورت مشاهده ترک ریز یا آب‌بندی معیوب سردوش باید تعویض شود. - بررسی شیلنگ و اورینگ‌ها:
شیلنگ دوش معمولاً در اثر پیچ‌خوردگی یا فشار زیاد در قسمت‌های نزدیک به مهره‌ها آسیب می‌بیند.
شیلنگ را خشک کرده و سپس دوباره شیر را باز کنید؛ هر نقطه‌ای که سریع‌تر خیس شود، محل نشتی است.
اورینگ‌های انتهای شیلنگ را بررسی و در صورت سایش یا خشکی تعویض کنید. - تست فشار آب و کارکرد کارتریج:
چنانچه با بستن شیر هنوز از خروجی چکه مشاهده می‌شود، بهتر است کارتریج شیر را باز و بررسی کنید.
در صورت ایجاد رسوب یا چسبندگی در صفحات سرامیکی داخلی، آب‌بندی ناقص می‌شود.
در این حالت، تعویض کارتریج بهترین راهکار است. - بررسی فشار آب خانگی:
در بعضی ساختمان‌ها، فشار بیش از حد باعث عبور آب حتی از شیر بسته می‌شود.
برای اطمینان از گیج فشار استفاده کنید. اگر فشار بیش از 5 بار بود لازم است فشارشکن در مسیر ورودی نصب شود تا از تکرار چکه جلوگیری شود.
این مراحل ساده اما علمی کمک می‌کند بدون نیاز به تعمیرکار، منبع دقیق چکه را پیدا کنید و از تعویض اشتباه قطعات جلوگیری نمایید.
روش‌های علمی و فنی رفع چکه کردن دوش و شیرآلات:
- احتیاط‌های ایمنی و آماده‌سازی اولیه:
قطع کردن آب اصلی قبل از هر باز و بست ضروری است. شیر مخصوص واحد یا شیر اصلی ساختمان را ببندید.
شیر را باز کنید تا فشار داخل لوله خالی شود و آب باقیمانۀ داخلی خارج شود.
از دستکش و در صورت کار با محلول‌های اسیدی (مثل سرکه غلیظ یا اسیدهای رسوب‌زدا) از عینک و تهویه مناسب استفاده کنید.
ابزار و قطعات مورد نیاز را آماده کنید (لیست زیر).
پیش از مونتاژ مجدد، قطعات را تمیز و خشک کنید و کلیه اتصالات را با دقت بررسی کنید. - ابزار و مواد معمول:
پیچ‌گوشتی (چهارسو و دوسو)، آچار فرانسه، آچار لوله‌گیر
آچار آلن/هگز برای دسته‌های مدرن
نوار تفلون (PTFE) باکیفیت
واشرهای یدکی، اورینگ، گسکت (اندازه‌گیری‌کن)
گریس سیلیکونی (برای اورینگ‌ها و آب‌بندی؛ از روغن‌های نفتی استفاده نکنید)
سرکه سفید یا محلول رسوب‌زا ملایم و فرچه نرم
قیچی لوله، سمباده ریز یا فایل برای لبه‌ها
فیتینگ فشاری (push-fit) برای تعویض سریع لوله (در صورت نیاز)
در موارد حرفه‌ای: مشعل لحیم‌کاری، لحیم، فلاکس (فقط در صورت داشتن تجربه)
- تعویض واشر تخت (واشر آب‌بندی):
نشانه: چکه وقتی شیر کلاسیک باز و بسته است یا از زیر مهره شیر قطره می‌افتد.
مراحل:
آب را ببندید و شیر را کاملاً باز کنید تا آب باقیمانۀ داخل خارج شود.
درپوش دسته را بردارید و پیچ دسته را باز کنید.
مهره یا بونت (bonnet) را با آچار باز کنید و ساقه (stem) را بیرون کشید.
واشر پایین ساقه را که معمولاً با یک پیچ کوچک نگه داشته شده، باز کنید. اندازه و نوع واشر را یادداشت کنید.
واشر فرسوده را با واشر جدید و هم‌مشخص جایگزین کنید.
قطعات را با همان ترتیب سوار کنید؛ مهره را محکم ولی بیش‌ازحد سفت نکنید.
آب را باز کنید و عملکرد را بررسی کنید.
نکته: برای واشرهای لاستیکی از گریس سیلیکونی استفاده کنید تا در نصب راحت‌تر و آب‌بندی بهتر داشته باشند. - تعویض یا سرویس کارتریج (شیرهای اهرمی / میکسر):
نشانه: چکه از بدنه شیر یا از خروجی فوراً پس از بستن شیر یا دشواری در حرکت اهرم و ناپایداری دما.
مراحل:
پوشش اهرم را بردارید، پیچ هگز را باز کنید، اهرم را جدا کنید.
پلاستیک/پوش حفاظتی و مهره نگهدارنده کارتریج را باز کنید.
کارتریج را بیرون بکشید (ممکن است با رسوب فشرده شده باشد).
کارتریج را بررسی کنید: اگر صفحات سرامیکی ترک‌خورده یا سایش دارد، تعویض کامل کارتریج لازم است.
اگر رسوب دارد، کارتریج قابل‌شست‌وشو را در محلول سرکه (رقیق) یا محلول رسوب‌زدای ملایم قرار دهید و با فرچه نرم تمیز کنید؛ اورینگ‌ها را بررسی و در صورت سفت یا ترک‌خورده بودن تعویض کنید.
قبل از نصب مجدد، اورینگ‌ها را با گریس سیلیکونی چرب کنید و کارتریج نو را با دقت جا بزنید.
مونتاژ معکوس و تست نهایی.
نکته: کارتریج‌ها مدل-محور هستند؛ برای تهیه قطعه جایگزین مدل شیر یا اندازه‌گیری کارتریج لازم است. - رسوب‌زدایی و سرویس سردوش (Showerhead):
نشانه: جریان ضعیف، پاشش پراکنده، یا چکه از منافذ سردوش در حالت بسته.
روش مؤثر و ساده:
سردوش را باز کنید یا آن‌را درون یک کیسه پُر از سرکه رقیق‌شده (نسبت یک به یک با آب برای اغلب سطوح) قرار دهید تا رسوبات نرم شوند.
با یک فرچه نرم منافذ را پاک کنید؛ اگر سردوش آبکاری حساسی دارد، مدت غوطه‌وری را کوتاه نگه دارید و سریع آبکشی کنید.
گسکت/اورینگ داخل سردوش را بررسی و در صورت خرابی تعویض کنید.
هشدار: محلول‌های اسیدی قوی ممکن است آبکاری‌های ظریف را آسیب بزنند. از محلول‌های ملایم یا مدت غوطه‌وری کوتاه استفاده کنید. - تعویض شیلنگ دوش و اورینگ‌ها:
نشانه: چکه از محل اتصال شیلنگ به سردوش یا دیوار.
مراحل:
شیلنگ را با دست یا آچار باز کنید.
اورینگ داخلی (گسکت) را بیرون آورده و با اورینگ جدید (هم‌قطر و از جنس مناسب) جایگزین کنید.
قبل از پیچیدن، اورینگ را با کمی گریس سیلیکونی چرب کنید و رزوه‌ها را با نوار تفلون (اگر رزوه‌ای است) ببندید.
شیلنگ را بدون پیچیدن بیش از حد ببندید سفت‌کردن زیاد باعث له‌شدن اورینگ و نشت می‌شود. - تعمیر اتصالات رزوه‌ای: نوار تفلون و واشر:
نشانه: چکه از رزوه‌ها یا از مهره‌های اتصالات قابل دید.
روش:
رزوه را تمیز کنید (روغن و رسوب را پاک کنید).
نوار تفلون را هم‌جهت پیچش رزوه (معمولاً از سمت ابتدای رزوه) بپیچید؛ ۳–۵ دور معمول است تا مهره آب‌بندی شود.
مهره را با دست بپیچانید سپس با آچار محکم کنید (نه بیش از حد).
نکته: برای رزوه‌های بزرگ‌تر یا فلزات نرم، از خمیر آب‌بندی یا فوم رزوه مخصوص هم می‌توان استفاده کرد. - فیتینگ‌های فشاری (Compression) و تعویض حلقه فشاری (Olive):
نشانه: نشت از اطراف مهره‌ی اتصالات لوله.
روش:
گاهی شل‌کردن و سفت‌تر کردن مهره مشکل را حل می‌کند.
اگر نشت ادامه داشت، مهره و حلقه فشاری (olive) را بازکرده و حلقه نو جایگزین کنید. هنگام بستن، مهره را محکم کنید ولی از گِرِز‌گیری و له‌کردن لوله جلوگیری کنید. - نشتی از بدنه یا ترک خوردگی — تعویض کامل شیر:
در صورتی که بدنه شیر یا پوسته سردوش ترک خورده یا به شدت زنگ‌زده باشد، تعمیر موضعی عملاً کارساز نیست. تعویض کامل شیر یا سردوش توصیه می‌شود. - نشت‌های ناشی از فشار آب بالا یا ضربه آب (Water Hammer):
نشانه: نشت‌های مکرر یا برگشت‌های ناگهانی آب و ضربه در لوله.
راه‌حل‌ها:
نصب شیر کاهش دهنده فشار (PRV) در ورودی ساختمان/واحد.
نصب منبع انبساط در مسیر مناسب.
(نصب این تجهیزات ممکن است نیاز به تجربه و کار با تابلو/مخزن فشار داشته باشد، در صورت تردید از سرویسکار حرفه‌ای کمک بخواهید.) - تعمیر یا جایگزینی اتصالات لحیمی و قطعات لوله‌کشی:
برای نشت‌های درزدار در لوله‌های مسی، باید قطعه معیوب بریده و اتصال جدید لحیم یا فیتینگ فشاری نصب شود.
اگر تجربه لحیم‌کاری ندارید، استفاده از فیتینگ‌های فشاری (بدون لحیم) راه‌حل سریع و ایمن‌تری است.
چک و تست پس از تعمیر:
- آب را به آرامی باز کنید (باز و بست ناگهانی فشار ایجاد می‌کند).
- کلیه اتصالات را با دقت نگاه کنید و با دستمال خشک نقاط مرطوب را دنبال کنید.
- چندین بار شیر را باز و بسته کنید تا از عملکرد صحیح آب‌بندی مطمئن شوید.
- اگر نشت مشاهده شد، پیچ‌ها را کمی تنظیم کنید یا مراحل تعویض را بازبینی کنید.
(توجه: هنگام تست از تماس مستقیم با قطعات داغ یا مواد شیمیایی خودداری کنید.)
پیشگیری و نگهداری طولانی‌مدت:
- سرویس دوره‌ای (بررسی اورینگ‌ها، واشرها و کارتریج) و رسوب‌زدایی منظم.
- در مناطق با آب سخت، نصب فیلتر رسوب یا سختی‌گیر باعث افزایش عمر قطعات می‌شود.
- از باز و بسته کردن بیش از حد و اعمال نیروی زیاد روی دسته‌ها خودداری کنید.
- در زمان نصب، از قطعات استاندارد و برندهای باکیفیت استفاده کنید.
چه زمانی باید از یک متخصص کمک بگیرید؟
نشت از لوله‌های داخل دیوار یا زیر کاشی که نیاز به برش یا بررسی ساختاری دارد.
نشت از خطوط اصلی فشار بالا یا اجزای پمپ و مخزن فشار.
برای لحیم‌کاری در محیط‌های خطرناک یا نزدیک کابل‌های برق.
اگر پس از تعمیر اصولی نشتی ادامه داشت.
چکه کردن آب از دوش و شیرآلات نه‌تنها باعث اتلاف منابع و افزایش هزینه‌های آب می‌شود بلکه می‌تواند نشانه‌ای از فرسودگی قطعات داخلی رسوب‌زدگی یا نصب نادرست باشد. شناخت دقیق علت و رفع اصولی آن با استفاده از روش‌های علمی مانند تعویض واشر، کارتریج و رسوب‌زدایی از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری می‌کند و عمر مفید شیرآلات را افزایش می‌دهد. استفاده از محصولات باکیفیت و دارای آبکاری مقاوم نقش مهمی در پیشگیری از نشتی دارد. در همین راستا ایوان کارا به‌عنوان تولیدکننده‌ی بهترین یونیورست‌ها و قطعات دوش حمام، با بهره‌گیری از مواد اولیه مرغوب و فناوری‌های نوین، تجربه‌ای ماندگار از دوام، زیبایی و عملکرد بی‌نقص را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند.
نظر خود را بنویسید